Του δασκάλου Γιάννη Θ. Κορολόγου. "Πεντ' έξι παλικάρια από την Τσακωνιά, έχοντας αρχηγό τους τον Κώστα Αλευρά, κίνησαν εκστρατε...
"Πεντ' έξι παλικάρια από την Τσακωνιά,
έχοντας αρχηγό τους τον Κώστα Αλευρά,
κίνησαν εκστρατεία στ' απέναντι νησιά,
να δώσουμε ελπίδα, να φέρουν λευτεριά.
Μα στην επιστροφή τους μέσ' στο βαθύ σκοτάδι
Μα στην επιστροφή τους μέσ' στο βαθύ σκοτάδι
των Γερμανών πολεμικό ετοίμαζε τον Άδη.
Αλλ' ο Θεός δεν ήθελε δίκαιοι να χαθούνε,
τους φώτισε, τους έδειξε τον τρόπο να σωθούνε".
Αλλ' ο Θεός δεν ήθελε δίκαιοι να χαθούνε,
τους φώτισε, τους έδειξε τον τρόπο να σωθούνε".
Ποιος άλλος από τον Νικόλα τον Κούλουμπο δεν θα 'κανε τραγούδι το γεγονός της εξουδετέρωσης της ιταλικής φρουράς των Σπετσών από μια μικρή ομάδα από Τυροσαπουνακιώτες; Μια τόσο ριψοκίνδυνη ενέργεια πώς να μη γίνει τραγούδι, πώς να μη γίνει δροσοστάλαγμα παρηγοριάς και ελπίδας στα βασανισμένα εκείνα χρόνια;Πράγματι μια εθελοντική ομάδα από μερικούς συγχωριανούς μας έδωσαν το παρόν στην κρίσιμη εποχή της γερμανοϊταλικης κατοχής. Η φωνή της σκλαβωμένης πατρίδας για παθητική αντίσταση ενάντια στον τύραννο, στον κατακτητή, τους βρήκε πρόθυμους για δράση και για θυσία.
Ήταν νωπές ακόμα οι μνήμες από τις τρομακτικές στιγμές που σκόρπισε η ιταλική βόμβα στον Κάτω Τυρό την άνοιξη του 1941. Την έριξε, ευτυχώς, χωρίς θύματα, ιταλικό αεροπλάνο. Διάλεξε σημαδιακή μέρα και σημαδιακό στόχο. Σημάδεψε το σπίτι του Παναγιώτη Παπαδιά που πριν από λίγες μέρες είχε σκοτωθεί στην Αλβανία και την μέρα αυτή τελούσαν το μνημόσυνό του.
Ας έρθουμε όμως στο γεγονός. Το τολμηρό, μα και το τόσο επικίνδυνο αυτό εγχείρημα, έγινε το φθινόπωρο του 1943 από μια μικρή αντιστασιακή ομάδα που την αποτελούσαν: ο Κων/νος Σ. Λυρής, ο Νικόλας Μ. Λαλουδάκης, ο Νικόλας Π. Καρδαράς, ο Ηλίας Σ. Λυσίκατος ή Λιάκης, ο Γιώργος Μ. Σαπουνάκης ή Εγγλέζος και ο Μήτρος Λέον Ζαρόκωστας.
Αρχηγός της ομάδας ήταν ο τότε ανθυποπλοίαρχος του Πολεμικού Ναυτικού και σήμερα απόστρατος υποναύαρχος Ντίνος Η. Αλευράς.
Είχε έρθει στον Τυρό ο Σπετσιώτης Ευάγγελος Λυγκιάρης και μετέδωσε την πληροφορία ότι οι άντρες της ιταλικής φρουράς του νησιού, μετά την ανατροπή του δικτάτορα Μουσολίνι και την προσπάθεια του διαδόχου του στρατάρχη Μπαντόλιο για επίτευξη ανακωχής, έχουν χάσει το ηθικό τους. Με μια σχετική πίεση από δυνάμεις ανταρτών είναι δυνατόν να παραδοθούν.
Η αντιστασιακή ομάδα του Τυρού πήρε την απόφαση να δράσει. Ας ήταν λίγοι. Ας είχαν φτωχό οπλισμό. Τους έφτανε η αγάπη για την πατρίδα, η μανία για εκδίκηση, το πάθος για τη λευτεριά. Δεν πέρασαν λίγες μέρες κι ένα μικρό καΐκι ήρθε από τις Σπέτσες και πήρε τους 7 άντρες της ομάδας, όπως είχε κανονίσει ο πληροφοριοδότης Σπετσιώτης που είχε γνωστοποιήσει και στις Αρχές του νησιού τις προθέσεις της ομάδας.
Το καΐκι, αφού αποβίβασε πέντε από τους άντρες της ομάδας σε ορμίσκο στη δυτική πλευρά του νησιού, παίρνοντας μάλιστα και ειδικές εντολές από τον αρχηγό Κώστα Αλευρά, απέπλευσε για το λιμάνι των Σπετσών. Είναι μέσα το τριμελές πλήρωμα, ο αρχηγός της ομάδας και ο Μήτρος Ζαρόκωστας που θ' αναλάβει καθήκοντα συνδέσμου, λόγω των πολλών γνωριμιών του στο νησί.
Στο Δημαρχείο έγιναν οι κρίσιμες και ιστορικές διαβουλεύσεις μεταξύ του αρχηγού της ομάδας, του Δημάρχου Λεκκού και των άλλων εκπροσώπων των Τοπικών Αρχών.
Τόνιζαν οι Αρχές του νησιού τις σοβαρές συνέπειες και τον κίνδυνο από τα αντίποινα που θα είχε το νησί σε περίπτωση αποτυχίας αυτής της προσπάθειας. Βέβαια, τόσο στις Αρχές της πόλης, όσο και στους Ιταλούς είχε διαδοθεί η πληροφορία ότι με υποβρύχιο είχαν βγει στο νησί περί τους διακόσιους αντάρτες. Αυτό οφείλεται στο εξής περιστατικό: Ένας από τους άντρες της ομάδας, ο Ηλίας Λυσίκατος ή Λιάκης, μετά την αποβίβαση από το καΐκι πήγε σε γνωστή πηγή για να γεμίσει τα παγούρια με νερό. Εκεί ήρθε κι ένας χωρικός με το μουλάρι του. Βλέποντας τον αντάρτη, με έκπληξη τον ρώτησε αν είναι πολλοί. Ο Λιάκης του απάντησε: "Διακόσιοι και ... Δεν προλαβαίνω να κουβαλάω νερό".
Αυτός ο χωρικός εγκαταλείπει λίγο πιο πέρα το μουλάρι του και τρέχοντας μετέδωσε την πληροφορία στην πόλη και στη συνέχεια στους Ιταλούς ότι οι αντάρτες είναι πάνω από διακόσιοι.
Στο Δημαρχείο ήρθε και ο Ιταλός λοχαγός, διοικητής της φρουράς που είχε ειδοποιηθεί από τον Δήμαρχο. Μιλούσε καλά τα ελληνικά. Μια ώρα κράτησε η συζήτηση και οι νέες διαβουλεύσεις για την παράδοσή τους, χωρίς ο Ιταλός να παίρνει απόφαση. Οι στιγμές είναι γεμάτες αγωνία. Η ταραχή, για τυχόν επιθετική ενέργεια ... διακοσίων ανταρτών είναι φανερή στο πρόσωπό του. Ποιος ξέρει ποιες σκέψεις βασανίζουν το μυαλό του, ποιες ψυχικές καταστάσεις αλληλοσυγκρούονται.
Να αρνηθεί, παίρνοντας την ευθύνη για την τύχη των ανδρών του ή να παραδοθεί και να είναι υπόλογος απέναντι στον όρκο και την ιστορία της πατρίδας του; Προτίμησε το δεύτερο, λέγοντας με κάποια ταπείνωση: "Σύμφωνοι! θα σας ακολουθήσουμε αλλά όχι σαν αιχμάλωτοι". Το πλήθος που είχε συγκεντρωθεί έξω από το Δημαρχείο ξέσπασε σε ζητωκραυγές. Και με το δίκιο του.
Το νησί θα αναπνεύσει τον αέρα της λευτεριάς.
Κανονίστηκε να γίνει η επιβίβαση των 25 ανδρών της φρουράς με όλο το πολεμικό υλικό τους στις 10 το βράδυ στη δυτική πλευρά του νησιού. Έτσι κι έγινε. Με κάποια συνεννόηση στα Τσακώνικα, οι άντρες της ομάδας ανέβηκαν τελευταίοι και έδωσαν την εντύπωση στους Ιταλούς ότι οι υπόλοιποι από τους εβδομήντα παραμένουν στο νησί.
Ενώ το καΐκι διέσχιζε τον Αργολικό, δυο φωτοβολίδες σε χρόνο 15 λεπτών η μία από την άλλη και το στίγμα κάποιου πλοίου που διαγράφηκε στον ορίζοντα προς τη θάλασσα του Κυπαρισσιού, τους έβαλε σε μεγάλη ανησυχία. Ήταν πράγματι γερμανικό πλοίο.
Ξαναγυρίζουν πάλι στις Σπέτσες που ήταν πλησιέστερα. Στάθηκαν τυχεροί. Πλησιάζοντας κάνει έλεγχο σε άλλο καΐκι, Λενιδιώτικο αυτό, και από τα μέσα του Αργολικού γυρίζει πάλι προς την ακτή της Πελοποννήσου από όπου απέπλευσε. Φυσικά το άφησαν ελεύθερο, γιατί δεν βρήκαν τίποτε το ύποπτο.
Την άλλη μέρα, με άλλο καΐκι μεγαλύτερο και ταχύτερο που διέθεσαν οι Αρχές των Σπετσών ευτυχώς αυτή τη φορά χωρίς περιπέτεια, η ανταρτική ομάδα και οι άντρες της ιταλικής φρουράς έφτασαν στον Τυρό.
Ο ενθουσιασμός, η χαρά και η υπερηφάνεια των κατοίκων δεν περιγράφεται. Τους άξιζε μια τέτοια υποδοχή, όπως τους αξίζει και κάθε τιμή, γιατί με κίνδυνο της ζωής τους πρόσφεραν μια σπουδαία υπηρεσία στην πατρίδα, έγραψαν μια σελίδα στην ιστορία του αντιστασιακού αγώνα.
Όσο για τους Ιταλούς, αυτοί με συνοδεία άλλων ανταρτών οδηγήθηκαν στον Άγιο Βασίλη και μετά από λίγες ημέρες στάλθηκαν στο ίδιο χωριό τα όπλα και τα πυρομαχικά τους.
Από το βιβλίο "Αναμνήσεις και Αναδρομές ενός Τσάκωνα"
Έκδοση: Αθήνα 2002
Ήταν νωπές ακόμα οι μνήμες από τις τρομακτικές στιγμές που σκόρπισε η ιταλική βόμβα στον Κάτω Τυρό την άνοιξη του 1941. Την έριξε, ευτυχώς, χωρίς θύματα, ιταλικό αεροπλάνο. Διάλεξε σημαδιακή μέρα και σημαδιακό στόχο. Σημάδεψε το σπίτι του Παναγιώτη Παπαδιά που πριν από λίγες μέρες είχε σκοτωθεί στην Αλβανία και την μέρα αυτή τελούσαν το μνημόσυνό του.
Ας έρθουμε όμως στο γεγονός. Το τολμηρό, μα και το τόσο επικίνδυνο αυτό εγχείρημα, έγινε το φθινόπωρο του 1943 από μια μικρή αντιστασιακή ομάδα που την αποτελούσαν: ο Κων/νος Σ. Λυρής, ο Νικόλας Μ. Λαλουδάκης, ο Νικόλας Π. Καρδαράς, ο Ηλίας Σ. Λυσίκατος ή Λιάκης, ο Γιώργος Μ. Σαπουνάκης ή Εγγλέζος και ο Μήτρος Λέον Ζαρόκωστας.
Αρχηγός της ομάδας ήταν ο τότε ανθυποπλοίαρχος του Πολεμικού Ναυτικού και σήμερα απόστρατος υποναύαρχος Ντίνος Η. Αλευράς.
Είχε έρθει στον Τυρό ο Σπετσιώτης Ευάγγελος Λυγκιάρης και μετέδωσε την πληροφορία ότι οι άντρες της ιταλικής φρουράς του νησιού, μετά την ανατροπή του δικτάτορα Μουσολίνι και την προσπάθεια του διαδόχου του στρατάρχη Μπαντόλιο για επίτευξη ανακωχής, έχουν χάσει το ηθικό τους. Με μια σχετική πίεση από δυνάμεις ανταρτών είναι δυνατόν να παραδοθούν.
Η αντιστασιακή ομάδα του Τυρού πήρε την απόφαση να δράσει. Ας ήταν λίγοι. Ας είχαν φτωχό οπλισμό. Τους έφτανε η αγάπη για την πατρίδα, η μανία για εκδίκηση, το πάθος για τη λευτεριά. Δεν πέρασαν λίγες μέρες κι ένα μικρό καΐκι ήρθε από τις Σπέτσες και πήρε τους 7 άντρες της ομάδας, όπως είχε κανονίσει ο πληροφοριοδότης Σπετσιώτης που είχε γνωστοποιήσει και στις Αρχές του νησιού τις προθέσεις της ομάδας.
Το καΐκι, αφού αποβίβασε πέντε από τους άντρες της ομάδας σε ορμίσκο στη δυτική πλευρά του νησιού, παίρνοντας μάλιστα και ειδικές εντολές από τον αρχηγό Κώστα Αλευρά, απέπλευσε για το λιμάνι των Σπετσών. Είναι μέσα το τριμελές πλήρωμα, ο αρχηγός της ομάδας και ο Μήτρος Ζαρόκωστας που θ' αναλάβει καθήκοντα συνδέσμου, λόγω των πολλών γνωριμιών του στο νησί.
Στο Δημαρχείο έγιναν οι κρίσιμες και ιστορικές διαβουλεύσεις μεταξύ του αρχηγού της ομάδας, του Δημάρχου Λεκκού και των άλλων εκπροσώπων των Τοπικών Αρχών.
Τόνιζαν οι Αρχές του νησιού τις σοβαρές συνέπειες και τον κίνδυνο από τα αντίποινα που θα είχε το νησί σε περίπτωση αποτυχίας αυτής της προσπάθειας. Βέβαια, τόσο στις Αρχές της πόλης, όσο και στους Ιταλούς είχε διαδοθεί η πληροφορία ότι με υποβρύχιο είχαν βγει στο νησί περί τους διακόσιους αντάρτες. Αυτό οφείλεται στο εξής περιστατικό: Ένας από τους άντρες της ομάδας, ο Ηλίας Λυσίκατος ή Λιάκης, μετά την αποβίβαση από το καΐκι πήγε σε γνωστή πηγή για να γεμίσει τα παγούρια με νερό. Εκεί ήρθε κι ένας χωρικός με το μουλάρι του. Βλέποντας τον αντάρτη, με έκπληξη τον ρώτησε αν είναι πολλοί. Ο Λιάκης του απάντησε: "Διακόσιοι και ... Δεν προλαβαίνω να κουβαλάω νερό".
Αυτός ο χωρικός εγκαταλείπει λίγο πιο πέρα το μουλάρι του και τρέχοντας μετέδωσε την πληροφορία στην πόλη και στη συνέχεια στους Ιταλούς ότι οι αντάρτες είναι πάνω από διακόσιοι.
Στο Δημαρχείο ήρθε και ο Ιταλός λοχαγός, διοικητής της φρουράς που είχε ειδοποιηθεί από τον Δήμαρχο. Μιλούσε καλά τα ελληνικά. Μια ώρα κράτησε η συζήτηση και οι νέες διαβουλεύσεις για την παράδοσή τους, χωρίς ο Ιταλός να παίρνει απόφαση. Οι στιγμές είναι γεμάτες αγωνία. Η ταραχή, για τυχόν επιθετική ενέργεια ... διακοσίων ανταρτών είναι φανερή στο πρόσωπό του. Ποιος ξέρει ποιες σκέψεις βασανίζουν το μυαλό του, ποιες ψυχικές καταστάσεις αλληλοσυγκρούονται.
Να αρνηθεί, παίρνοντας την ευθύνη για την τύχη των ανδρών του ή να παραδοθεί και να είναι υπόλογος απέναντι στον όρκο και την ιστορία της πατρίδας του; Προτίμησε το δεύτερο, λέγοντας με κάποια ταπείνωση: "Σύμφωνοι! θα σας ακολουθήσουμε αλλά όχι σαν αιχμάλωτοι". Το πλήθος που είχε συγκεντρωθεί έξω από το Δημαρχείο ξέσπασε σε ζητωκραυγές. Και με το δίκιο του.
Το νησί θα αναπνεύσει τον αέρα της λευτεριάς.
Κανονίστηκε να γίνει η επιβίβαση των 25 ανδρών της φρουράς με όλο το πολεμικό υλικό τους στις 10 το βράδυ στη δυτική πλευρά του νησιού. Έτσι κι έγινε. Με κάποια συνεννόηση στα Τσακώνικα, οι άντρες της ομάδας ανέβηκαν τελευταίοι και έδωσαν την εντύπωση στους Ιταλούς ότι οι υπόλοιποι από τους εβδομήντα παραμένουν στο νησί.
Ενώ το καΐκι διέσχιζε τον Αργολικό, δυο φωτοβολίδες σε χρόνο 15 λεπτών η μία από την άλλη και το στίγμα κάποιου πλοίου που διαγράφηκε στον ορίζοντα προς τη θάλασσα του Κυπαρισσιού, τους έβαλε σε μεγάλη ανησυχία. Ήταν πράγματι γερμανικό πλοίο.
Ξαναγυρίζουν πάλι στις Σπέτσες που ήταν πλησιέστερα. Στάθηκαν τυχεροί. Πλησιάζοντας κάνει έλεγχο σε άλλο καΐκι, Λενιδιώτικο αυτό, και από τα μέσα του Αργολικού γυρίζει πάλι προς την ακτή της Πελοποννήσου από όπου απέπλευσε. Φυσικά το άφησαν ελεύθερο, γιατί δεν βρήκαν τίποτε το ύποπτο.
Την άλλη μέρα, με άλλο καΐκι μεγαλύτερο και ταχύτερο που διέθεσαν οι Αρχές των Σπετσών ευτυχώς αυτή τη φορά χωρίς περιπέτεια, η ανταρτική ομάδα και οι άντρες της ιταλικής φρουράς έφτασαν στον Τυρό.
Ο ενθουσιασμός, η χαρά και η υπερηφάνεια των κατοίκων δεν περιγράφεται. Τους άξιζε μια τέτοια υποδοχή, όπως τους αξίζει και κάθε τιμή, γιατί με κίνδυνο της ζωής τους πρόσφεραν μια σπουδαία υπηρεσία στην πατρίδα, έγραψαν μια σελίδα στην ιστορία του αντιστασιακού αγώνα.
Όσο για τους Ιταλούς, αυτοί με συνοδεία άλλων ανταρτών οδηγήθηκαν στον Άγιο Βασίλη και μετά από λίγες ημέρες στάλθηκαν στο ίδιο χωριό τα όπλα και τα πυρομαχικά τους.
Από το βιβλίο "Αναμνήσεις και Αναδρομές ενός Τσάκωνα"
Έκδοση: Αθήνα 2002
Δεν υπάρχουν σχόλια