Μνημείο πεσόντων Τυρού Αρκαδίας

Σύγχρονη προσέγγιση της μνημειακής Γλυπτικής Τέχνης  Της  Αναστασίας Μιχαήλ-Πορτόλου. H φετινή καλοκαιρινή πολιτιστική εξόρμηση για γνωριμία...

Σύγχρονη προσέγγιση της μνημειακής Γλυπτικής Τέχνης 

Της Αναστασίας Μιχαήλ-Πορτόλου.

H φετινή καλοκαιρινή πολιτιστική εξόρμηση για γνωριμία με την πανέμορφη Αρκαδία, επεφύλαξε καλλιτεχνικές εκπλήξεις που αποδεικνύουν ότι η σύγχρονη τέχνη ταξιδεύει και ομορφαίνει την Ελλάδα. Το Μνημείο Πεσόντων Τυρού Αρκαδίας δημιουργία της γλύπτριας και εικαστικού Νεφέλης Κονταρίνη είναι σύγχρονο έργο, υψηλής αισθητικής που προτείνει μια νέα, διαφορετική εικαστική προσέγγιση της μνημειακής γλυπτικής.

Το έργο έγινε κατά την περίοδο 2005-2010, χάρη στη δωρεά του Συλλόγου Λεωνίδιον και την προσφορά της μεγάλης κεντρικής πλατείας του χωριού για την εγκατάσταση του έργου, από το Δήμο Νότιας Κυνουρίας (Τυρού). 

Το καλλιτεχνικό έργο δεν αποτελεί παραστατική απεικόνιση αλλά αφηρημένη εικαστική σύνθεση αφιερωμένη στη μνήμη και τους αγώνες των πεσόντων κατά τη διάρκεια των πολέμων για την ελευθερία. 

Στη σύγχρονη τέχνη το γλυπτό έργο που τοποθετείται στον ανοικτό φυσικό χώρο, διαμορφώνεται και λειτουργεί σε άμεση σχέση και συνομιλία με αυτόν, Ο φυσικός χώρος έχει πραγματικό και ιστορικό χαρακτήρα. Σηματοδοτεί τα κοινωνικά και πολιτικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην περιοχή και σφράγισαν την εξέλιξη του τόπου. Ο καλλιτέχνης επιλέγει το χώρο τοποθέτησης του έργου του σε συγκεκριμένο χώρο, in Situ, για να αποκαλύψει το μήνυμα του έργου. 

Το έργο της Νεφέλης Κονταρίνη απομακρύνεται από την ακαδημαϊκή, παραστατική τέχνη με το ηθικοπλαστικό μήνυμα. Το Μνημείο Πεσόντων Τυρού Αρκαδίας, όπως ήδη τονίσθηκε, προτείνει μια απλή και ανάλαφρη σύνθεση με αφηρημένα γλυπτά σύμβολα. Η ιδέα του έργου αποκαλύπτεται με πνευματική προσέγγιση, σύμφωνα με τη φυσική και ιστορική τοποθέτησή του στο χώρο και τον χρόνο, ως επίσης, και από τα αφηρημένα σύμβολα της μορφής του έργου. Το Μνημείο τοποθετήθηκε στη καρδιά του χωριού, στο δημόσιο χώρο της κεντρικής πλατείας. Ορθώνεται παράλληλα με τις βουνοκορφές του χωριού ενώ, στο κάτω μέρος της σύνθεσης απλώνεται η θάλασσα και τα κύματα της παραλίας του Τυρού. Τα επιβλητικά βουνά συμβολίζουν τη δύναμη για σκληρούς αγώνες και η θάλασσα με τα κύματα της την ανάγκη κατάκτησης της ελευθερίας.

Το Μνημείο αποτελεί απλή σιδερένια επιφάνεια με πτυχώσεις στο χρώμα της σκουριάς, ορθώνεται κάτω από τις κορυφογραμμές του βουνού. Μπροστά από τη σιδερένια επιφάνεια γυάλινα ακανόνιστα, καμπύλα σχήματα τοποθετούνται σε σειρές για να θυμίζουν τρικυμισμένα κύματα. Ανάλογα με το φως αντανακλάται ο περιβάλλων χώρος στις γυάλινες επιφάνειες, τονίζοντας την αισθητική του έργου. Η επιφάνεια του κύβου καλύπτεται από μαρμάρινες πέτρες. Σε εμφανές σημείο τοποθετήθηκε μαρμάρινη εστία, όπου η άσβεστη φλόγα της διατηρεί στο διηνεκές τη μνήμη των πεσόντων. Σε μαρμάρινη μικρότερη πλάκα, μπροστά από το μνημείο για τη κατάθεση στεφάνων, οι στίχοι του Σολωμού υποβάλλουν το μήνυμα του έργου:

Κι ετάραζε τα σπλάχνα μου ελευθερίας ελπίδα και εφώναξα: «Ω! θεϊκή και όλη αίματα πατρίδα». 

Η καλλιτέχνης στο πρόσφατο αυτό έργο συμπυκνώνει εικαστικές ανησυχίες και αναζητήσεις που διατρέχουν τη δημιουργική και σημαντική διαδρομή της. Στα έργα της η γλυπτική τέχνη διαμορφώνει αφηρημένα σχήματα και μορφές που συνδιαλέγονται με το χώρο και το χρόνο. Οι εικαστικές επεμβάσεις της σε Μουσεία της Αθήνας (Ισλαμικής Τέχνης, Μουσείο Μπενάκη και Μουσείο Κεραμικού 2008-2009) φανερώνουν την εξαιρετική της ικανότητα στην προσπάθεια ανάπτυξης διαλόγου επικοινωνίας ανάμεσα στη σύγχρονη και την αρχαία τέχνη. ΟΙ επεμβάσεις υλοποιήθηκαν με την συνδρομή ποικίλων εικαστικών μέσων όπως, φωτισμό, ηχητική υπόκρουση, κείμενα και γλυπτικές μορφές.

Στο πρόσφατο έργο της (2010) το Μνημείο Πεσόντων Τυρού, οι αναζητήσεις της αναφέρονται σε δημιουργία με ιδιαίτερες απαιτήσεις, τη διατήρηση της μνήμης των αγωνιστών του Τυρού. Η Νεφέλη Κονταρίνη τόλμησε να παρουσιάσει με απλές φόρμες τοποθετημένες στο χώρο και τον χρόνο την πνευματική και όχι εικονογραφική ανάγνωση του έργου. Προσκάλεσε το θεατή, να πλησιάσει ανάλογα με την ευαισθησία του την ιδέα του έργου, ανοίγοντάς του νέους, διαφορετικούς ορίζοντες επικοινωνίας που ομορφαίνουν και ερμηνεύουν το κόσμο γύρω του.

Αναστασία Μιχαήλ-Πορτόλου

Νομικός Περιβάλλοντος

Δημοσιεύτηκε στο τεύχος Οκτωβρίου 2011 του μηνιαίου περιοδικού Ηλιαία.