Η Συμβολή των Τσακώνων ναυτικών στην Εθνική Αντίσταση Ο βομβαρδισμός της Πλάκας (27-4-1941) Τον Απρίλιο του 1941, μια μικρή ομάδα Βρετανών ε...
Ο βομβαρδισμός της Πλάκας (27-4-1941)
Τον Απρίλιο του 1941, μια μικρή ομάδα Βρετανών επιτάξανε μια ψαρότρατα, την "Αγ. Βαρβάρα", από τον Πειραιά και ήρθαν στο Κιβέρι, όπου παρέλαβαν Βρετανούς και Έλληνες στρατιώτες. Την Κυριακή του Θωμά , στις 27 Απριλίου του 1941, έφτασαν στην Πλάκα Λεωνιδίου. Εκεί τους εντόπισαν γερμανικά αεροπλάνα, τα οποία βομβάρδισαν το λιμάνι και, αφού έριξαν περίπου πενήντα βόμβες, το βύθισαν.
Οι στρατιώτες του "Αγία Βαρβάρα" είχαν βγει από το καΐκι και δεν έκαναν τίποτα. Έψαχναν για μέσο να συνεχίσουν το ταξίδι τους για την Κρήτη. Μερικές βόμβες έπεσαν και μέσα στην πόλη του Λεωνιδίου και μάλιστα σκοτώθηκε ο στρατιώτης Γ. Καμβύσης ή "Καπερώνης", κοντά στο Δημοτικό σχολείο.
Ο Ενωμοτάρχης των Πουλίθρων Ι. Γιαννίκος πρότεινε να πάρουν το εξάκωπο καΐκι του Παναγιώτη Μοσχοβίτη ή "Τσάνα" ή "Αλισάβου". Έτσι κι έγινε. Στις 28 Απριλίου και ώρα δέκα το βράδυ, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, οι ναύτες θέλησαν να εξαπατήσουν τους Εγγλέζους λέγοντας πως είχαν φτάσει στο Κυπαρίσσι ενώ είχαν μόλις φτάσει στο Φωκιανό, αλλά ο Εγγλέζος τους λοχαγός Patrick Leigh Fermor τους διέψευσε. Τελικά έφτασαν στο Κυπαρίσσι και πλήρωσαν τους ναύτες από χίλιες δραχμές τον καθένα. Χίλιες δραχμές έδωσαν και στον ιδιοκτήτη της βάρκας. Από το Κυπαρίσσι οι Βρετανοί, πήραν δεκαέξι Νεοζηλανδούς και συνέχισαν το ταξίδι για Κρήτη με άλλο καΐκι.
Πρώτη αποστολή για Κρήτη από τη Σαμπατική (16-4-1941)
Είναι γνωστό ότι η ελληνική κυβέρνηση του Εμμανουήλ Τσουδερού και ο βασιλιάς Γεώργιος Β΄ είχαν πάει στην Κρήτη, για να συνεχίσουν τον αγώνα από τις 22 Απρίλη, όταν συνθηκολόγησε ο Τσολάκογλου. Την άμυνα του νησιού είχαν αναλάβει οι δυνάμεις των Άγγλων, Νεοζηλανδών, και των Αυστραλών, οχτώ τάγματα ελλήνων νεοσύλλεκτων, οι πρώτες τάξεις των σχολών Ικάρων και Ευελπίδων και η δύναμη της σχολής της Χωροφυλακής Αθηνών. Την ηγεσία όλων των δυνάμεων είχε αναλάβει ο Νεοζηλανδός στρατηγός Φράιμπεργκ. Λίγες μέρες νωρίτερα, στις 16 Απριλίου του 1941, μια βάρκα, με οχτώ Βρετανούς, έφτασε στη Σαμπατική. Αυτοί έψαχναν μέσο, για να πάνε στην Κρήτη. Βρήκαν τον Νικολό Μπουρνάκη ή "Μασαούτη", που γνώριζε αγγλικά. Αυτός συνεννοήθηκε με τον Γιώργο Τζανέτο ή "Πέντε" ,εξήντα πέντε ετών, και, αφού συμφώνησαν, αναχώρησαν το βράδυ με μια δίκωπη βάρκα με πανιά.
Πριν φτάσουν στη Βελανιδιά ή "Βάτικα", ο καιρός έγινε πολύ άσχημος και η βάρκα ανατράπηκε, με αποτέλεσμα να πνιγούν τέσσερις Βρετανοί στρατιώτες. Οι υπόλοιποι βγήκαν στην στεριά και κατόρθωσαν να φτάσουν στη Βελανιδιά.
Μετά από μια εβδομάδα, έφτασε εκεί το καΐκι του Σταύρου Λούλου, με το Στράτο Αριμάνη και σαράντα τέσσερις Βρετανούς στρατιώτες οι οποίοι ενώθηκαν με τους υπόλοιπους, για να συνεχίσουν το ταξίδι τους προς την Κρήτη.
Δεύτερη αποστολή για Κρήτη από τη Σαμπατική (24-4-1941)
Στις 24 Απριλίου 1941, έφτασαν στη Σαμπατική σαράντα τέσσερις Βρετανοί στρατιώτες ζητώντας κάποιον για να τους πάει στην Κρήτη. Επειδή καθυστερούσαν οι δυο Βρετανοί της αποστολής, που είχαν τα χρήματα και είχαν μείνει πίσω, διαπραγματεύτηκαν να πάνε στην Κρήτη με το καΐκι του Σταύρου Ζαρόκωστα ή "Λούλου", που ήταν πέντε με έξι τόνους, με μηχανή πέντε ίππων και χωρητικότητας σαράντα έως πενήντα ατόμων.
Αναχώρησαν το βράδυ και το πρωί ήταν στο Γεράκι. Το άλλο πρωί, έφθασαν στην Βελανιδιά όπου ανεφοδιάστηκαν και πληροφορήθηκαν πως οι Γερμανοί έχουν στήσει έναν προβολέα στην Μονεμβασιά. Έτσι συνέχισαν το ταξίδι τους ανοιχτά, για να μην τους πιάνει ο προβολέας και, όταν έφτασαν στα Αντικύθηρα, οι Βρετανοί συνάντησαν τον Mike, που ήταν αρχηγός των Εγγλέζων. Αυτός πλήρωσε τους ναυτικούς από τη Σαμπατική και έφυγαν.
Λέγεται ότι οι δυο Εγγλέζοι που έμειναν πίσω δολοφονήθηκαν από κατοίκους, για να τους πάρουν τα χρήματα.
Τρίτη αποστολή για Κρήτη από τη Σαμπατική (τέλη Απρίλη 1941)
Στα τέλη Απριλίου του 1941, έφτασαν στη Σαμπατική εβδομήντα Βρετανοί στρατιώτες αναζητώντας τρόπο, για να πάνε στην Κρήτη. Συμφώνησαν με τον Θόδωρο Πανάγο, ο οποίος είχε καΐκι είκοσι τόνων με μηχανή. Αυτοί μαζί με το πλήρωμα θα έπαιρναν άλλους πενήντα Εγγλέζους από το Κυπαρίσσι. Έφυγαν νύχτα και ξημέρωσαν στο Κυπαρίσσι. Εκεί, κάποιοι από το πλήρωμα, επειδή ένιωσαν φόβο, αποχώρησαν.
Το άλλο πρωί, έφτασαν στο ακρωτήρι Καμήλι, κοντά στον Κάβο-Μαλιά, όπου και σταμάτησαν. Ένας αγροφύλακας, (για ευνόητους λόγους δε δημοσιεύουμε το όνομά του) πήγε στη Νεάπολη, για να καταδώσει τους Βρετανούς στους Γερμανούς. Πράγματι, οι Γερμανοί έφτασαν στο Καμήλι με ένα σκάφος οπλισμένο με πολυβόλα. Οι Βρετανοί είχαν μόνο πιστόλια και αυτά μέσα στο καΐκι. Οι Γερμανοί έβγαλαν δύο πολυβόλα στη στεριά και πέταξαν μερικές χειροβομβίδες, αλλά οι Βρετανοί δεν έπαθαν τίποτα. Οι Γερμανοί κατέσχεσαν το καΐκι, το οποίο ο ιδιοκτήτης του πήρε μετά την απελευθέρωση.
Η εισβολή των Γερμανών στην Κρήτη άρχισε στις 20 Μαΐου και ολοκληρώθηκε στις 30, όταν, μετά την κατάληψη των Χανίων και του Ρεθύμνου, κατέλαβαν και το Ηράκλειο.
Επιδρομές των Γερμανών στην περιοχή του Λεωνιδίου
Στην περιοχή του Λεωνιδίου και του Πάρνωνα έγιναν τρείς μεγάλες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των Γερμανών με στόχο την πάταξη του αντάρτικου που ανθούσε στην περιοχή.
Η πρώτη έγινε στις 30 Ιανουαρίου του 1944 και κράτησε δύο με τρεις μέρες. Στις 29 Ιανουαρίου, οι Γερμανοί πέρασαν από τον Κοσμά όπου κατέκαψαν το χωριό. Κάηκαν πεντακόσια σπίτια. Οι Γερμανοί είχαν πληροφορίες ότι στο χωριό ανεφοδιάζονταν αντάρτες τους οποίους βοηθούσαν οι κάτοικοι.
Η δεύτερη έγινε το Πάσχα του 1944 το ξημέρωμα της Μεγάλης Παρασκευής. Μαζί με τους Γερμανούς ήταν και μερικοί ταγματασφαλίτες και ο μόνιμος συνταγματάρχης Παναγιώτης Δεμέστιχας.
Η τρίτη άρχισε στον Πάρνωνα, στις 23 Ιουνίου 1944. Πήραν μέρος 19.000 Γερμανοί. Στις 2 Ιουλίου, ημέρα Δευτέρα, η γερμανική φάλαγγα πέρασε από την Παλαιόχωρα. Οι Γερμανοί συνέλαβαν πολλούς αιχμαλώτους από τα Μέλανα και τον Τυρό.
Πηγές:
• "Αρχείον της Τσακωνιάς", Χρονικά των Τσακώνων, τόμος ΙΣΤ' : "Η συμβολή των ναυτικών της Τσακωνιάς στην Εθνική Αντίσταση (1941-1944)", Στρατής Κουνιάς.
• Συνέντευξη από τον παππού του μαθητή Σπύρου Ανδριά, Σπύρο Ανδριά, 82 ετών.
• ΑΝΔΡΙΑΣ ΣΠΥΡΟΣ - ΚΟΛΛΙΟΠΟΥΛΟΣ ΠΕΤΡΟΣ - ΞΕΝΙΚΑΚΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ -ΣΕΛΙΜΙ ΕΡΒΙΝΔιαγωνισμός "Οι Νέοι στην Αρκαδία των Νέων Καιρών",
Σεπτ. 2004 Πανεπιστήμιο Πατρών
Δεν υπάρχουν σχόλια