Του δασκάλου Γιάννη Θ. Κορολόγου . Σύντομο ιστορικό οδοιπορικό " Απ' τον ιερό σου το βωμό, έλα ανάμεσά μας με το χρυσό το άρμα σου,...
Σύντομο ιστορικό οδοιπορικό
"Απ' τον ιερό σου το βωμό, έλα ανάμεσά μας
με το χρυσό το άρμα σου, Απόλλωνα Τυρίτα,
το φως της γνώσης σκόρπισε στο νου και στην καρδιά μας,
χαράς τραγούδι η λύρα σου στη νίκη και στην ήττα".
Στην κορυφή του Άη-Λια των Μελάνων κάποτε ήταν λατρευτικός χώρος, αφιερωμένος στο θεό Απόλλωνα. Οι επιγραφές του "ΑΠΕΛΛΩΝΙ ΤΥΡΙΤΑ" και τα άλλα αντικείμενα που βρέθηκαν με τις ανασκαφές του Κυνουριάτη καθηγητή του Πανεπιστημίου Κ. Α. Ρωμαίου το 1911, φανερώνουν ότι υπάρχει στενή σχέση μεταξύ του Τυρού και των κατοίκων της Τύρου της Φοινίκης της Ασίας. Γύρω στον 70 π.Χ. αιώνα, οι μακρινοί Φοίνικες είναι οι πρώτοι που εγκαταστάθηκαν εδώ. Τολμηροί θαλασσοπόροι όπως ήταν, διέσχισαν με τα πλοία τους τη Μεσόγειο κι αγκυροβόλησαν στις ακρογιαλιές του Τυρού, αναζητώντας καινούργια τύχη με προστάτη το θεό Απόλλωνα, δίνοντας σ' αυτόν και την προσωνυμία "Τυρίτας".
Η ομορφιά και η ασφάλεια του τοπίου τράβηξαν την προσοχή τους κι αποφάσισαν να εγκατασταθούν μόνιμα εδώ και να χτίσουν πολιτεία, δίνοντας σ' αυτή το όνομα της μακρινής πατρίδα τους.
Το φυσικό λιμάνι, που εισχωρούσε τότε ακόμα πιο μέσα, ως το σημερινό "Καραβοστάσι", παρείχε ασφάλεια στα πλοία και στα εμπορεύματα. Βόρεια, νότια και δυτικά υψώνονται τα βουνά και οι λόφοι που προστάτευαν το μέρος του αρχαίου Τυρού από τους δυνατούς ανέμους, καθώς και από τις επιδρομές των διαφόρων εχθρών.
Στο σημερινό "Κάστρο" ήταν η ακρόπολη που δέσποζε της γύρω περιοχής. Ανατολικά η θάλασσα και προς τα άλλα τρία σημεία του ορίζοντα λόφοι σκεπασμένοι με πλούσια βλάστηση, ιδιαίτερα προς την περιοχή "Κατήφορα". Εδώ, πελώριες βελανιδιές σχημάτιζαν πυκνά δάση, από τα οποία οι Φοίνικες, εκτός από το ξύλο, εμπορεύονταν και τις θήκες των καρπών, χρήσιμες για την επεξεργασία και τη βαφή των δερμάτων και των μαλλιών από τα ζώα.
Ανάμεσα στα προϊόντα της παραγωγής τους ήταν και η πολύτιμη "πορφύρα", κόκκινη μπογιά από όστρακα που έβγαζαν στα περίφημα "πορφυρεία" .
Εδώ στο λιμάνι του Τυρού ξεφόρτωναν διάφορα εμπορεύματα με προορισμό τα ορεινά μέρη του Πάρνωνα, την Παλιόχωρα και την περιοχή της Γλυπίας και φόρτωναν πάλι άλλα από την ενδοχώρα και τα μετέφεραν σε άλλες χώρες.
Η περιοχή του Τυρού, που ήταν ένα μέρος της Πρασιατικής χώρας, αποτελούσε μαζί με τη Θυρεάτιδα το μήλο της έριδος μεταξύ Σπαρτιατών και Αργείων. Είναι γεγονός ότι τον 60 π.Χ. αιώνα οι Λακεδαιμόνιοι ήταν οι κυρίαρχοι αυτής της περιοχής.
Κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο που έγινε κυρίως μεταξύ των δύο τότε ισχυρών κρατών, της Σπάρτης και των Αθηνών, λεηλατήθηκε η ευρύτερη περιοχή πολλές φορές από τους Αθηναίους για αντιπερισπασμό, όταν οι Σπαρτιάτες πολιορκούσαν την Αθήνα.
Μετά την κατάκτηση των ελληνικών εδαφών από τους Ρωμαίους το 146 π.Χ, οι Πρασίες οργανώνονται σε μια συμμαχία στο «Κοινόν των Ελευθερολακώνων» που ιδρύθηκε από τους Ρωμαίους και μετείχαν σ' αυτό 24 Λακωνικές πόλεις. Στα χρόνια της Φραγκοκρατίας η Τσακωνιά διαχωρίστηκε σε Επαρχίες και Βιλαέτια.
Στα βυζαντινά χρόνια, άγνωστο πότε, ένα κομμάτι της Κυνουριακής γης αναφέρεται με το όνομα «Τσακωνιά», οι κάτοικοί της Τσάκωνες και η γλώσσα τους Τσακώνικη γλώσσα ή Τσακώνικα.
Για την Τσακωνιά και τους κατοίκους της γράφτηκαν μέχρι σήμερα πολλά από Έλληνες και ξένους ερευνητές: ιστορικούς, γλωσσολόγους, λαογράφους και άλλους. Γράφτηκαν ακόμα πολλά σχετικά με την ετυμολογία των λέξεων Τσακωνιά και Τσάκωνες, υποστηρίζοντας ο καθένας τη δική του εκδοχή.
Στη Φραγκοκρατία, άντρες της Τσακωνιάς συμμαχούν με τους Βυζαντινούς κι αποτελούν το φόβητρο των Φράγκων, οι οποίοι κάνουν επιδρομές στην Τσακωνιά για να τους τιμωρήσουν. Οι συγκρούσεις Τσακώνων και Φράγκων κράτησαν από το 1215 έως το 1264. Από το 1272 οι Τσάκωνες είναι ελεύθεροι στην επικράτεια του βυζαντινού "Δεσποτάτου του Μιστρά".
Μετά την καταστροφή της Ορειάτιδας περιοχής από τους Φράγκους, ο Πραστός αναδεικνύεται ως ο κυριότερος οικισμός και γίνεται πρωτεύουσα της Τσακωνιάς και έδρα Επισκοπής με την επωνυμία: "Επισκοπή Ρέοντος και Πραστού".
Οι Πραστιώτες, καθώς και οι άλλοι Τσάκωνες, αναζήτησαν δραστηριότητες και καλύτερους τρόπους ζωής στη βασιλεύουσα Πόλη, που ακτινοβολούσε στην απέραντη τουρκική αυτοκρατορία.
Στα χρόνια της τουρκοκρατίας όλα τα Τσακωνοχώρια έχουν να επιδείξουν αρκετές φυσιογνωμίες στην προετοιμασία του αγώνα κι αργότερα στην επανάσταση του 1821.
Η συμμετοχή τους δεν είναι μικρότερη από τις άλλες ελληνικές περιοχές. Περισσότεροι από 30 είναι οι Κυνουριάτες Φιλικοί, μπουρλοτιέρηδες των ψυχών, που αγκάλιασαν τον ιερό σκοπό του λυτρωμού.
Στα δύσκολα χρόνια της Κλεφτουριάς, η Τσακωνιά δίνει το παρόν.
Περίφημοι κλέφτες, όπως ο Γιωργάκης και ο Ρέππας από τον Πραστό, ο Μιχάλης Γκιόρας από την Καστάνιτσα, ο Δημήτρης Καλιοντζής από τη Σίταινα, στήνουν τα κλέφτικα λημέρια τους στο Μαλεβό, κοντά στον ξακουσμένο πρωτοκλέφτη, το Ζαχαριά το Μπαρμπιτσώτη, ενώ ο Αντρέας Τσάκωνας ή Τσακώνης οργώνει το Αιγαίο.
Ανάμεσα στους Τσάκωνες πολιορκητές της Τριπολιτσάς ήταν και ο Μανώλης Δούνιας, ο οποίος πρώτος ανέβηκε στην τάπια του κάστρου, ενώ οι καπεταναίοι Γιωργάκης Μανωλάκης και Γιώργος Γούλελος πάτησαν το μέχρι τότε άπαρτο κάστρο της Μονεμβασιάς, εδραιώνοντας την επανάσταση στην Πελοπόννησο.
Στην εκστρατεία του Δράμαλη, ο καπετάν Γιωργάκης με 700 Πραστιώτες και Αγιοπετρίτες, στην κρίσιμη εκείνη στιγμή, είναι στην υπηρεσία του Υψηλάντη και του Κολοκοτρώνη. Στα Δερβενάκια οι Τσάκωνες πολέμησαν στον Άγιο Σώστη, όπου διακρίθηκε για τον ηρωισμό του ο Αγιαντριώτης Πέτρος Θερμογιάννης.
Πολυσήμαντη η προσφορά της Τσακωνιάς και στο θρησκευτικό τομέα. Αν και δέχτηκαν το Χριστιανισμό πολύ πιο αργά από τους άλλους Έλληνες (περί το 900-1000), δεν άργησαν να δημιουργήσουν σπουδαία θρησκευτικά κέντρα με μοναστήρια, ναούς κι εξωκκλήσια, κοσμημένα με αξιόλογες εικονογραφίες. Πάνω από 70 μοναστήρια, σκαρφαλωμένα στον Πάρνωνα, αποτελούσαν χριστιανικές οάσεις στις διψασμένες ψυχές. Το καθένα στάθηκε κιβωτός των θρησκευτικών και ιστορικών κειμηλίων και προπύργιο στους απελευθερωτικούς αγώνες.
Το σύντομο οδοιπορικό μας για την ιστορία του Τυρού που είναι η γενέθλια γη μου και για την ευρύτερη περιοχή της Τσακωνιάς, ας πάρει το χαρακτήρα της απλής γνωριμίας με έναν τόπο που έχει ως φυλακτό ένα ανεκτίμητο πανάρχαιο γλωσσικό μνημείο και ως κόσμημα μια πλούσια πατροπαράδοτη κληρονομιά.
Από το βιβλίο "Αναμνήσεις και Αναδρομές ενός Τσάκωνα"
Έκδοση:Αθήνα 2002
Από το βιβλίο "Αναμνήσεις και Αναδρομές ενός Τσάκωνα"
Έκδοση:Αθήνα 2002
Δεν υπάρχουν σχόλια